Un Grande Finale

“Life is a struggle”. Een uitspraak die we met liefde hebben geadopteerd van een oude aimable teacher met een prachtige motobike, die overal ‘a problem’ in ziet. Nog nooit heb ik hem zo goed begrepen als nu. De lucht is droog. Het is 4 uur ’s nachts en de lampen zijn aan. De piloot houdt ons zo nu en dan op de hoogte van zijn belevenissen. En het belangrijkste: we gaan naar huis. Het avontuur is ten einde. Een uitermate goed moment om nog één keer mijn belevenissen op papier te struggelen: slapen lukt nu toch niet.

De afgelopen twee weken vallen niet anders te omschrijven dan dat we elke dag een Grande Finale hebben gevierd van iets of iemand. En elke Grande Finale verdient het om beschreven te worden. Daarom bij deze: een dagboek der finales, 14 stuks in totaal. Dat maakt deze laatste editie nog langer dan normaal, maar dat moet dan maar even. Daar gaan we.

Vrijdag: Afscheid van de Bible studies: Nog één keer een snack meenemen naar de groep samenkomende American missionarisgezinnen, nog één keer Religious songs zingen (Nicolettes favoriete onderdeel), nog één keer aarzelend en onervaren een prayer inbrengen (deze keer brachten wij de door Wilders beschimpte Islamitische Marokkaanse Nederlanders in om voor te bidden, achteraf wellicht een wat onbedoelde rebelse actie voor een bijbelstudie). En bovenal: nog één keer deel mogen nemen aan deze voor ons minstens zo onontdekte wereld als Afrika voor ons was. Het was het afscheid van de missionarissen: het was een goed, warm en welkom afscheid.

Zaterdag: Afscheid nemen van de food market: We wisten zelf niet dat het al de laatste keer was, maar na deze zaterdag zijn we er niet meer geweest: de door ons geliefde food market. Dat betekende een onvoorzien afscheid van de in politiek geïntereseerde tomato-man en zijn vrouw, van de traag sprekende en handelende dame met de meest gevarieerde groentekraam van de market, van de smalle laantjes, van maggi-blokjes die overal voor 25 CFA te koop zijn, afscheid van het ‘Hello, welcoooome’ door de marktvrouwen. Afscheid, kortom, van het ‘echte’ Cameroongevoel.

Zondag: Afscheid nemen van opa en oma: De Tukkerse dame en haar Nelson-Mandela-achtige husband konden we niet zomaar laten voor wat het was: we zijn nog één keer bij hen op bezoek geweest. Het was weer minstens zo fijn en leuk als toen. Met enorme hamburgers waarvan we er persé twee moesten eten (‘Jullie eten bijna geen vlees, neem!’), amaibele gesprekken over Nederland, Kameroen, familie en het kindercentrum vulden we wederom met gemak onze magen en de middag. De zin ‘you are nursing your beer’ (oftewel: je drinkt niet door) kan door dit stel aan ons vocabulair toegevoegd worden. Mooie woorden klonken over en weer en met een goed gevoel sloten we onze bijzondere ontmoetingen met onze ‘opa en oma’ in Kameroen af. Dachten we.

Maandag: Afscheid nemen van onze meest geliefde American missionary family: Bij één missonarisfamilie voelde we ons welkom als uit huis zijnde dochters die altijd vrij waren om aan te sluiten. Dit was het gezin van Joy, een Amerikaanse vrouw die elke maandag op het kindercentrum religieuze liederen met de kinderen komt zingen. Ze nodigde ons vanaf dag 1 al uit voor allerlei evenementen van de missiemensen en lunches bij haar gezin thuis. En vandaag stond de laatste van deze lunches op de planning. Na eerst nog samen naar de vriendelijke kledingmaakster gereden te zijn om onze African clothes op te halen (en zo en passant een inkijkje in een Kameroens huis te krijgen die eens niet ‘above standard was’), hebben we nog één keer met Joy de kinderen opgehaald van school (zij dragen met stip de meest afgrijselijke schooluniformpjes van Bamenda) en samen met het gezin gegeten. 3 humorvolle kinderen, 1 humorvolle en zeer Katholieke missionarisman, de vriendelijke Joy, een heerlijke lunch: het was er ook deze middag weer allemaal. Een mooi afscheid.

Dinsdag: Ontmoeting en afscheid van een zusterorde: Op de valreep nodigde ‘the Sister’ ons uit voor een fantastisch uitje: een etentje bij haar thuis, in de zusterorde. We waren er opgetogen over: weer een nieuwe ervaring in een wereld die we niet eigen zijn. Eén van de jongste zusters, een leuke Nigeriaanse die de afgelopen 3 maanden in de zusterorde én het kindercentrum geplaatst was, had voor ons gekookt en sloot aan. Met z’n vieren zaten we in de lege keuken om 4 uur ’s middags aan een heerlijke maaltijd. Binnendruppelende zusters, thuiskomend van hun werk in voornamelijk het ziekenhuis van het terrein, leukten de toch al prima sfeer nog extra op: het leek steeds meer op een soort studentenkeuken voor dames van middelbare leeftijd. In plaats van een dakterras vol met banken hadden deze zusters alleen een kapel, en ook qua daginvulling zag hun leven er ietwat anders uit, maar toch. Of het leven samen nooit moeilijk was, vroegen we de zusters. ‘Als we nooit moeilijkheden hadden samen, waren we geen human beings’, antwoordde één van hen met een grote glimlach. Een mooie accepterende zin over samenleven.

Woensdag: Afscheid nemen van ouders van de kinderen met de eieren van ‘mommie Ngam’: Door de zware moessonregen heen kwam als een licht in de duisternis ‘mommie Ngam’, de moeder van één van de kinderen van het centrum,  op ons af gelopen, met afrikaans gewaad en chinees ogende paraplu. Wij kwamen haar op onze beurt ophalen in onze westerse poncho’s op de ‘junction’, het kruispunt met winkeltjes waar we vlakbij wonen. Eenmaal bij ons thuis kwam er een enorme zak met minstens 30 eieren van haar kippenboerderij tevoorschijn uit haar tas: voor ons, als dank voor de goede zorgen voor haar kind Ngam. Dat werd dooreten, nog maar één week te gaan! Het tonen van haar dank, het mooie gesprek dat we met haar hadden over hoe ouders in Kameroen denken over kinderen met een beperking (een grote last, moeilijk in te passen in het toch al zware bestaan, schaamtevol) en hoe zij er over dacht (een geschenk, iets om van te leren, voor te staan en trots op te zijn): het was een mooie middag, waarbij deze ontmoeting symbool stond voor mooi afscheid van alle ouders die we in de afgelopen weken hebben ontmoet. En die ons met de overload aan eieren nog een paar keer gered heeft van een ontbijtloze ochtend.

Donderdag: Afscheid nemen van Kameroense familiebezoekjes: Nog één keer kregen we de kans: eten bij een Kameroense familie. Deze keer bij de vervangende ‘headmistress’ die ons enkele weken geleden als DJ had geïnterviewd. Ze is inmiddels aangenomen als vaste orde-houdster voor de bovenbouw op het centrum en nodigde ons graag uit. Het was een klassieker van een bezoekje aan een bovenmodaal gezin: een rijkelijke maaltijd met kipkluifjes, bier en wijn (bij een bezoekje hoort alcohol), rijkelijk aanwezige kitcherige banken in een grote huiskamer vol familiefoto’s en TV, een schare lieve nichtjes die bij deze ‘opa en oma’ woonden en de leuke vervangende ‘headmistress’ herself als pronkstuk, hangend als diva in haar afrikaanse jurk op één van de banken, haar telefoon checkend en relaxend op haar honk. De zelfontspanner deed het weer goed als knaller van de ontmoeting: we hebben weer een familie blij gemaakt met een mooie familiefoto. Wij op onze beurt waren blij met deze laatste ervaring van het bezoeken van een lieve Kameroense familie. Het was een waardige afsluiter.

Vrijdag: Afscheid nemen van Womansday: Eén van de smaakmakers op Womansday was Mado, een dame van middelbare leeftijd die ons gezelschap gaf met een gouden lach, feestgenen, een liefde voor bier en vol met grappen. Womansday hebben we op deze vrijdag in lichte mate herhaald door samen met haar en haar dochter een biertje bij één van de open-air kroegjes te drinken. De moessonregen verbond uiteindelijk het hele terras: als sardientjes opeengepakt dromde iedereen samen onder het nauwe afdak toen de regen als een omgekeerde bak water op ons allen viel. Wij konden nog net zitten: samen met Mado onder haar meegebrachte dekentje had ik een zaligmakend uitzicht op het stokkende leven in de stad, die de regen onderging en wachtte op het eindigen ervan. Voor ons was dit een mooi afscheid van het stadsleven op deze manier: van de feeststemming, van de verbondenheid en vooral van de pret die een kroeg teweeg kan brengen, waar ook ter wereld.

Zaterdag: Afscheid nemen van de EU-man en the family: Nog één keer hebben we het in volle omvang en met beiden handen aangegrepen: een dagje met de EU-man en zijn gezin. Eerst zijn Nicolette en ik met de jongste zoon, een fantastische lieve jongen met ´special needs´,  en het meisje van ons compound, Maria, voor een laatste keer wezen zwemmen in het zwembad van een hotel in de stad. Heerlijk opgefrist kregen we daarna een zeer rijkelijke Senegalese lunch voorgeschoteld door de vrouw van de EU-man. De lunch werd ook nog eens aangekleed met een aantal coryfeeën van onze reis: de Tukkerse vrouw en de Nelson Mandela-man schoven onverwachts aan, evenals de Nederlandse vrouw die net als ons ook geïnterviewd is voor de radio een aantal weken geleden. ’s Middags zijn we als vanouds nog één keer een stukje gaan rijden met de EU-man en zijn chauffeur: we eindigden bij een pottenbakkerij. Onze koffers enorm overschattend hebben Nicolette als rijke Nederlands flink wat souvenirs ingeslagen. Het grootste souvenir kwam echter in de vorm van een speciaal voor ons samengestelde cd door de EU-man, vol met Afrikaanse muziek, foto’s van onze tijd samen en docu’s over de regio. Een mooi afscheid van deze familie en alle regio-uitjes! Dachten we!

Zondag: Afscheid nemen van een chipsloze periode: Alles leuk en aardig met alle afscheidsuitjes, maar eigenlijk moesten wij ons maar met één ding bezig houden: Het Grote Eindverslag van onze tijd op het centrum. De tijd begon te dringen, we werden onrustig. Het werd de hoogste tijd voor een statement naar onszelf: zondag bombardeerden we als De Dag Van Het Verslag. We zouden hem in 1 dag schrijven, zodat we er niet meer naar om hoefden te kijken. Zo gezegd, zo niet gedaan. Het was natuurlijk meer werk dan verwacht, er kwam bezoek, we moesten onverwachts nog even voor oppas spelen en er moest ook nog een collage af: ons kado voor het centrum. We probeerden het nog wel dapper, met name in de avond zat de werkspirit er goed in. Na 12 weken at ik zelfs voor het eerst weer aan de chips om het verslag kracht bij te zetten. En dat wil wat zeggen: ik had nog wel zo gezworen dat ik deze hele periode in Afrika geen chips zou eten. Het mocht allemaal niet baten, onze missie was niet voltooid bij het slapen gaan. We vonden het minder erg dat we het zouden moeten vinden, het kwam heus wel af.

Maandag: Afscheid nemen van het centrum: Als er één dag van het afscheid was, dan was het deze: hét afscheid bij het kindercentrum. Het centrum had er maar liefst een hele dag voor uitgetrokken: het leek zowaar een nationale feestdag. Nog nooit heb ik zo’n mooi afscheid gevierd. Deze mensen hebben mij door deze dag geleerd dat het waardevol is om dingen te vieren, niet zomaar voorbij te laten gaan. Juist door wél aandacht te besteden aan iets als komen en gaan, maak je datgeen wat er vooraf aan is gegaan, of datgene wat komt, waardevoller. Ik ga flink aan het vieren voortaan! De dag begon al goed. Een dans- en muziekgroep uit de regio (van de Kom gemeenschap) leidde ons naar het afdak van de school toe waar alle kinderen onder zaten en waar het feest plaatsvond. Wij moesten achter de band aan dansen, richting het afdak.  We deden het zo goed en zo kwaad als onze westerse lichaampjes aankonden. In onze womansday-pakkies ondergingen Nicolette en ik alles met een chronische glimlach, evenals  de Nigeriaanse zuster uit de orde van ‘the Sister’ die ook afscheid nam. Er was een dj, er waren vlaggetjes, er werd gezongen, gespeecht, traditioneel gedanst, gegeten en er werden kado’s uitgewisseld. Onze collage was een schot in de roos, evenals de buttons die we hadden laten maken voor alle docenten met ‘superteacher treasure centre’ er op. Die buttons waren nog wel even een stressfactor: de fotograaf had ze nog niet af en liet ze 10 minuten voor het einde van het feest in allereil nog brengen. Zeer, zeer voldaan, ontroerd en met liefde voor het centrum keken we nog een laatste keer om: dit was het dan. Afscheid van een plek waar we de afgelopen 3 maanden alle energie die we in ons hadden hebben ingestoken. Het was het waard.

Dinsdag: Afscheid nemen van onze laatste vrienden en live-muziek in café Dallas: Nog één keer wat drinken bij Prescafé, het café voor de ‘white man’, met de Nederlandse vrouw die ook geïnterviewd was voor de radio, en daarna nog één keer uit eten met één van de Amerikaanse missiewerkersmeisjes, en toen was het klaar met afscheid nemen van onze vrienden en kennisen. Dachten we. De EU-man deed ons aan het einde van de middag een gouden voorstel: of we misschien nog mee wilden naar een life-concert. Een ‘Ja’ betekende een belangrijke beslissing: loslaten van Het Verslag. Het bracht ons even in grote twijfel, maar daarna lieten we met grote liefde los. Het verslag bonjourden we naar ‘als we weer thuis zijn’, we maakten ons nog één keer mooi en stevenden af op een legendarische avond in café Dallas, het café dat vol kerstverlichtingeffecten en met tralies voor de bar een geheel eigen ambiance had. Een bassist met een chirurgisch hemd aan, een zanger die overdag schilder was, een bijna leeg café, een danspasjes oefenende jongen voor de spiegelwand en een zeer nonchalant zittende gitarist maakten de avond onvergetelijk. De chauffeur van de EU-man vroeg speciaal een Nigeriaans nummertje aan waar we allemaal op dansten: het gevoel te reizen, avonturen te beleven en simpelweg lol te hebben kon niet beter bij elkaar komen dan hier. Wat een Grande Surprise zo op de valreep!

Woensdag: Afscheid nemen van ‘the Sister’: Op onze allerlaatste dag voor ons vertrek lieten we het schoonmaken van het huis en het inpakken van de koffers even volledig voor wat het was: we gingen nog één keer op pad met the sister. Eerst aten we een heerlijk buffet in de stad, daarna loodste ze ons nog naar een koffietentje voor koffie en gebak, waar wij eigenlijk niet meer durfden te komen door een afwijzing van ons in de richting van één van de obers van deze tent. Gelukkig was deze ober niet aanwezig en konden we ook van deze tent nog op de valreep afscheid nemen: iets wat we zonder de actie van the sister nooit van ons leven meer gedaan hadden. Het was een ontzettend gezellig afscheid van de energieke sister, we waren blij dit uitje nog met haar gehad te hebben. Eenmaal terug begon het grote inpakken en schoonmaken: in het donker welteverstaan. Door moessonregen en inslaande donder en bliksem, was er geen electriciteit meer. Het was niet erg. Inmiddels zeer ervaren met electriciteitsloze momenten, sloegen we ons hier ook nog wel doorheen.

Donderdag: Afscheid nemen van het land, het compound, de family: Daar gingen we dan!  Nog één keer namen we afscheid van de gastvrije familieleden van ons compound, nog 1 keer verbrandden we ons afval, nog één keer gaven we de laatste kadotjes, en toen restte ons nog één ding: met Fred naar Douala rijden, naar het vliegveld. Nog één keer gingen we dwars het prachtige heuvellandschap door, nog één keer zweetten we als een otter in de auto, nog één keer aten we voor de laatste avond een maaltijd in een overigens supermooi restaurant, nog één keer werden we wegwijs gemaakt door Fred op het vliegveld en toen gingen we: de douane door! Op naar het vliegtuig, op naar Nederland.

En daar ben ik nu, nu ik deze zin op schrijf. Ik kijk terug op een supermooi avontuur: niet altijd gemakkelijk, maar altijd vol lol en interessante gebeurtenissen. Ik had het voor geen goud willen missen. Het boek gaat dicht: op naar een volgend avontuur. 'Next time!'